Inwazja rosyjska na Ukrainę spowodowała największy kryzys uchodźczy w Europie od czasów II wojny światowej - zwrócono uwagę w raporcie "Uchodźcy z Ukrainy w Polsce. Wyzwania i potencjał integracji" przygotowanym przez firmę doradczą Deloitte. W opracowaniu przywołano szacunki wskazujące, że od 24 lutego br. polską granicę mogło przekroczyć 3,8 mln Ukraińców, z czego ok. 1,5 mln wciąż przebywa w naszym kraju.

"Przemyślane, systemowe i długofalowe podejście do integracji obywateli Ukrainy może zaowocować wzrostem PKB od 0,2 do 3,5 proc. Jednocześnie będzie miało pozytywny wpływ na proces odbudowy zniszczonego wojną sąsiadującego kraju" - zaznaczono. Zdaniem ekspertów "kluczowe są aktywizacja zawodowa uchodźców zgodnie z ich kwalifikacjami i lepszy dostęp do rynku mieszkań".

Pomoc dla Ukraińców w Polsce musi być długofalowa

Jak zwrócił uwagę Michael Wodzicki z Deloitte, cytowany w piątkowej informacji, w pierwszych tygodniach wojny pomoc przybywającym z Ukrainy miała charakter spontaniczny, doraźny i krótkoterminowy.

"Istnieje silna potrzeba stworzenia kompleksowego, długoterminowego planu, który weźmie pod uwagę możliwość napływu kolejnej fali uchodźców" - zaznaczył. Dodał, że aby tak się stało, konieczne jest uporządkowanie i ujednolicenie sposobu komunikacji z uchodźcami. "Niejednorodna polityka informacyjna stanowi bowiem jedną z największych przeszkód na drodze do skutecznego włączenia obywateli Ukrainy do polskiego społeczeństwa" - ocenił.

Zdaniem ekspertów Deloitte powodzenie integracji uchodźców z Ukrainy jest zależne od tego, jakie wsparcie otrzymają oni od razu po przyjeździe do Polski. "Zagwarantowanie osobom zza wschodniej granicy stabilności, godnego bytowania, a także możliwości rozwoju zawodowego dla dorosłych oraz nauki dla dzieci i młodzieży jest kwestią fundamentalną" - stwierdzono. Według autorów raportu ma to pomóc Polsce zagospodarować potencjał przyjezdnych z pożytkiem dla obydwu stron.

Julia Patorska z Deloitte wskazała, że pracujący migranci wysyłają cześć zarobków do Ukrainy, dlatego zwiększenie ich dochodów zwiększy wpływy dla tego kraju i wspomoże jego odbudowę.

Efektywna integracja uchodźców z Ukrainy

Aby integracja uchodźców była efektywna, według ekspertów istotna będzie nie tylko ich umiejętność komunikowania się w języku polskim, ale i praca zgodna z kwalifikacjami. Żeby wyeliminować te przeszkody, należy zaoferować im kursy językowe zarówno w formie online, jak i stacjonarnej. Jest to tym bardziej istotne, że zdaniem aż 74 proc. przedsiębiorców znajomość języka polskiego osób, które na skutek wojny przyjechały do naszego kraju, jest słaba albo bardzo słaba - dodano.

Zwrócono uwagę, że 60 proc. Ukraińców przebywających w Polsce ma wyższe wykształcenie. "Praca poniżej ich kwalifikacji jest marnotrawstwem kapitału ludzkiego" - uważa Wodzicki. Według niego powinniśmy m.in. umożliwić imigrantom wykonywanie zawodów wymagających wysokich kwalifikacji lub specjalistycznych umiejętności, poprzez cyfryzację i optymalizację procesów nostryfikacyjnych.

Aktywizacja zawodowa Ukraińców

Jak stwierdzono, aktywizacja zawodowa Ukraińców będzie niemożliwa, jeżeli najmłodsi nie znajdą miejsca w przedszkolach. "Jednym z proponowanych rozwiązań jest zakładanie i prowadzenie punktów opieki w ich własnych domach" - wskazano.

Zwrócono też uwagę, że innym utrudnieniem wobec pełnej integracji jest sytuacja na rynku mieszkaniowym. "W związku z pobytem blisko 1,5 mln uciekających z Ukrainy kwestią priorytetową jest zwiększenie zasobów mieszkaniowych i usprawnienie rynku wynajmu" - stwierdzono.

"W 2021 r. oddano w Polsce do użytku 235 tys. nowych mieszkań, podczas gdy do zaspokojenia potrzeb uchodźców w długim okresie potrzeba ich około 480 tys." - zauważyła Patorska.

W ocenie ekspertów identyfikacja i modernizacja niewykorzystanych nieruchomości oraz reforma prawa o wynajmie lokali mieszkalnych to działania, które mogą być receptą na rozwiązanie kryzysu mieszkaniowego. Chodzi przede wszystkim o: identyfikację miejsc, które mogłyby zostać przekształcone w tymczasowe lub stałe mieszkania; zachęcanie samorządów do poszukiwania wolnych lokali; zmiany prawne, które zabezpieczyłyby właścicieli zainteresowanych wynajmem mieszkań obcokrajowcom; wprowadzenie tymczasowych dopłat czynszowych dla uchodźców - podsumowano.