Euro zamiast złotego. Co będzie z cenami?
- Wprowadzenie euro w Polsce wynika z zobowiązań płynących z traktatu ateńskiego przyjętego w referendum w 2003 roku.
- Polska zobowiązała się do przyjęcia tej waluty, ale nie określiła terminu jej przyjęcia.
- Rozliczanie w euro dopuszczalne jest jednak w wielu punktach handlowych i usługowych.
Słowacja i Litwa w strefie euro
1 stycznia 2009 roku euro przyjęła Słowacja, która wcześniej przez wiele lat była celem wizyt zakupowych Polaków, zwłaszcza z Małopolski i Podkarpacia. Po odejściu od słowackiej korony na rzecz euro trend ten zupełnie się odwrócił i to obywatele słowaccy zaczęli stanowić klientelę sklepów po polskiej stronie granicy – stwierdza w analizie „Krok do sukcesu czy krok nad przepaścią?” Instytut Staszica.
Identyczne zjawisko miało miejsce po 1 stycznia 2015 roku, kiedy w strefie euro zagościła Litwa. Wówczas to polskie sklepy na Suwalszczyźnie zaczęły przeżywać istny najazd klientów z Litwy, którzy z dnia na dzień obudzili się w droższej rzeczywistości. Zarówno na Słowacji, jak i na Litwie doszło bowiem do mechanizmu znanego praktycznie ze wszystkich państw, które wcześniej przyjmowały wspólną walutę - wzrostu cen.
Mechanizm ten jest praktycznie nie do uniknięcia, co wynika nie tylko z tendencji handlowych, ale z prostej matematyki. Przykładowo, w dniu przyjęcie euro na Słowacji kurs europejskiej waluty wynosił 30 koron i 12 halerzy (1 € = 30,126 SKK). Gdy suma ta wyrażona w koronach stawała się 1 euro dzielonym na 100 eurocentów automatycznie oznaczało to, że minimalna moneta obiegowa (1 eurocent) wynosiła aż 30 halerzy, co musiało doprowadzić do zaokrąglania cen w górę.
W Chorwacji czas pokaże
Od czasu przystąpienia do strefy euro Litwy, a więc od 2015 roku przez ostatnie osiem lat żaden kolejny kraj nie zdecydował się na przyjęcie wspólnej waluty. Dopiero w 2023 roku strefa zyskała kolejnego członka, jakim została Chorwacja. 1 stycznia 2023 roku znalazła się w strefie euro, co przyjęto z ogromnym entuzjazmem w Brukseli i Berlinie. Natomiast tym w kraju rozpętała się burza związana ze znanym już z każdego innego państwa mechanizmem wzrostu cen.
Prawdziwy sprawdzian sensu wprowadzenia euro w Chorwacji przyjdzie wraz z rozpoczęciem letniego sezonu turystycznego. Słynąca z wyjątkowych walorów wypoczynkowych Chorwacja była dotąd celem wyjazdów turystycznych milionów obywateli także krajów Europy Środkowo-Wschodniej, w tym z Polski. Choć kraj ten dotąd nie słynął z niskich cen i kosztów atrakcji turystycznych, to jednak po przystąpieniu do strefy euro może stać się zwyczajnie zbyt drogi dla wielu obywateli Europy – ocenia w analizie Instytut Staszica.
Czytaj więcej
Przyjęcie euro a inflacja. Jak to wygląda w Chorwacji?Data zamiany złotego na euro nieokreślona
Przyjęcie euro przez Chorwację i towarzyszące temu zjawiska stały się bezpośrednim powodem powrotu dyskusji o zastąpieniu złotego przez euro na polskiej scenie politycznej. Instytut Staszica przytacza wiele argumentów za wstąpieniem i przeciw wstąpieniu Polski do strefy euro.
Wśród nich znajdują się tego typu, że euro pozwala na szybsze transakcje, jest korzystne dla importerów, pozwala na obniżenie kosztów transakcji dla wszystkich, którzy muszą wymieniać złotego na euro, pozwala na szybszą integrację regionalną Europy, wzmacnia relacje handlowe, powoduje wzrost bezpośrednich inwestycji zagranicznych, obniża ryzyko konfliktu wewnątrz Europy. Minusy to np. bardzo rygorystyczna polityka monetarna i - bez unii fiskalnej - raczej kontrproduktywna dla gospodarek narodowych.
Wprowadzenie euro w Polsce wynika z zobowiązań płynących z traktatu ateńskiego przyjętego w referendum w 2003 roku. Polska nie jest członkiem Europejskiego Mechanizmu Kursów Walutowych, co stanowi jedną z głównych przeszkód na drodze do przyjęcia euro w krótkim okresie. Ponadto istotny warunek z punktu widzenia prawnego stanowi konieczność nowelizacji Konstytucji.
Data zamiany złotego na euro nie jest więc określona. Polska zobowiązała się do przyjęcia tej waluty, ale nie określiła terminu jej przyjęcia. Rozliczanie w euro dopuszczalne jest jednak w wielu punktach handlowych i usługowych.
