Poseł Paweł Szramka zgłosił do ministra klimatu interpelację w sprawie wprowadzenia rozwiązań dotyczących powszechnego recyklingu opakowań objętych kaucją.

Poseł pisze: 

"Już od dłuższego czasu planowane jest przeniesienie do polskiego prawa tzw. pakietu odpadowego, w ramach którego zostaną przyjęte przepisy wprowadzające do naszego systemu prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. W ramach tzw. pakietu odpadowego planuje się zmiany dotyczące systemu kaucyjnego. Kaucja na takie opakowania jak plastikowe oraz szklane butelki, puszki itp. ma być uzależniona między innymi od ich wielkości i pojemności.

Objęcie systemem kaucyjnym tego rodzaju opakowań budzi jednak obawy, iż doliczana do finalnej ceny produktu kaucja będzie jedynie formą dodatkowego podatku. Funkcjonujący obecnie system praktycznie nie działa ze względu na różnego rodzaju trudności związane z odzyskaniem kaucji doliczanej obecnie do opakowań szklanych - butelki trzeba oddać w tym sklepie, w którym się je kupowało; najczęściej w tym celu potrzebny jest paragon; każdy sklep może po prostu odmówić przyjmowania butelek itd. Powszechne w Skandynawii oraz w Zachodniej Europie tzw. recyklomaty, w Polsce nadal są jedynie ciekawostką uruchamianą w ramach pilotażowych programów.

Tymczasem okazuje się, iż wprowadzony system recyklingu opakowań objętych kaucją doskonale sprawdził się na Litwie, a więc w kraju bardzo podobnym do Polski pod względem kultury, struktury i mentalności społeczeństwa. System ten oparty jest przede wszystkim na powszechnym dostępie do recyklomatów, a co za tym idzie zachęcie finansowej, gdyż dzięki temu odzyskanie kaucji za dane opakowanie nie stanowi żadnej trudności.

Wedle podawanych danych, w ciągu czterech lat od uruchomienia systemu, na Litwie przetworzono 92% opakowań objętych depozytem, co stanowi drugi wynik w Europie po Norwegii, w której system taki funkcjonuje już od 1999 roku. Wedle ostrożnych szacunków zakładano, iż w pierwszym roku od uruchomienia systemu przetworzonych zostanie 50% opakowań, podczas gdy osiągnięty wynik wyniósł 74%. Ponadto, w świetle przeprowadzonych badań wynika, że 97% mieszkańców Litwy popiera system kaucyjny, 90% respondentów korzysta z recyklomatów, zaś liczba osób nastawionych sceptycznie do tego rodzaju systemu segregacji opakowań spadła w ciągu czterech lat z 40% do 7%. Dodatkowo wyraźnie zauważalne ma być także zmniejszenie ilości odpadów pozostawianych w lasach bądź innych miejscach publicznych."

Przypomnijmy, że z ostatniego  badania UCE RESEARCH wynika, że prawie 60% dorosłych Polaków chciałoby wprowadzenia obowiązkowej kaucji na butelki, a powyżej 40% osób – na puszki. Takim opcjom sprzeciwia się odpowiednio ponad 30% i przeszło 20% respondentów. Według ekspertów, jest nam potrzebny system kaucyjny, ale lepszy niż w Europie Zachodniej. Z kolei Ministerstwo Klimatu informuje, że trwają prace nad regulacjami w tym zakresie. Wśród nich będzie m.in. powszechność, brak obowiązku posiadania paragonu i minimalna wysokość kaucji.