Aplikacja mobilna „żappka” sieci sklepów Żabka pozwala na kierowanie przekazów do konkretnych grup potencjalnych odbiorców. Jedną z nich jest „Strefa Piwosza”. W zakładce tej znajduje się katalog piw, które dostępne są w sklepach Żabka wraz z możliwością ich nabycia za tzw. „żappsy” stanowiące zebrane punkty lojalnościowe za dokonane wcześniej zakupy w sklepie. W „Strefie” tej nie zostały umieszczone inne napoje alkoholowe o wyższej zawartości alkoholu etylowego, np. wódka. Nadmienię przy tym, że wymogiem korzystania z aplikacji „żappka” jest ukończenie przez użytkownika 16. roku życia (stosowny komunikat pojawia się w momencie podania wieku poniżej 16 lat). Zakładka odsyłająca do „Strefy Piwosza” jest natomiast dostępna w aplikacji wyłącznie w przypadku, gdy użytkownik zadeklaruje w trakcie zakładania konta, że jest osobą pełnoletnią - wskazuje prawnik.

Strefa Piwosza w Żappka. Czy to legalne?

Art. 2 (1) ust. 1 pkt 3 ustawy antyalkoholowej uznaje za reklamę „publiczne rozpowszechnianie znaków towarowych napojów alkoholowych lub symboli graficznych z nimi związanych, a także nazw i symboli graficznych przedsiębiorców produkujących napoje alkoholowe, nieróżniących się od nazw i symboli graficznych napojów alkoholowych, służące popularyzowaniu znaków towarowych napojów alkoholowych”. Pojęcie to obejmuje więc podejmowanie każdej czynności marketingowej, która ma na celu publiczne zachęcenie konsumenta do nabycia napojów alkoholowych. Zakaz ten może dotyczyć przykładowo umieszczenia znaków towarowych napojów alkoholowych lub ich symboli graficznych w ramach artykułu na portalu społecznościowym. Należy przy tym dodać, że na zasadach określonych w art. 13 (1) ust. 1 i 2 ustawy antyalkoholowej piwo zostało wyłączone przez ustawodawcę z zakazu reklamy (promocji) m.in. pod warunkiem, że reklama (promocja) nie jest skierowane do młodzieży - zauważa prawnik.

Mając na względzie literalne brzmienie ustawy antyalkoholowej, w mojej ocenie promocja piwa nie powinna budzić w opisanym stanie faktycznym zastrzeżeń – produkty te skierowane są wyłącznie do osób pełnoletnich, w oparciu o wiek podany przy zakładaniu konta w aplikacji „żappka”. Teoretycznie – nawet gdyby Żabka rozpoczęła reklamę (promocję) napojów alkoholowych zawierających znacznie wyższą ilość alkoholu etylowego, to w opisanym stanie faktycznym mogłaby nie zostać spełniona przesłanka publicznego charakteru czynności marketingowej polegającej na rozpowszechnianiu znaków towarowych napojów alkoholowych. Przekaz ten musi być bowiem kierowany do nieograniczonego kręgu odbiorców, a w przypadku, gdy mamy do czynienia z ograniczeniem wiekowym – reklama (promocja) skierowana jest wyłącznie do ograniczonego kręgu osób pełnoletnich - dodaje Marcin Pater.

Czy można zamieniać żappsy na piwo?

Możliwość wymiany tzw. „żappsów” na produkty (w tym na napoje alkoholowe) w sklepie Żabka (na podstawie obowiązującego regulaminu sklepu) w mojej ocenie nie budzi zastrzeżeń - jest to bowiem pewnego rodzaju program lojalnościowy. Odnosząc się do kwestii prezentów i promocji przez pryzmat ustawy antyalkoholowej, jej przepisy nie przewidują w tym zakresie ograniczeń - uzupełnia Marcin Pater.

Zastrzega jednak, że choć wprowadzenie daty urodzenia stanowi jedną z dopuszczalnych przez prawo metod wykorzystywaną w celu weryfikacji wieku użytkownika, trudno jednak stwierdzić, że do jakiejkolwiek weryfikacji wieku faktycznie dochodzi w tym przypadku aplikacji, ponieważ nawet dziecko w wieku wczesnoszkolnym jest w stanie posłużyć się fałszywą datą urodzenia i tym samym uzyskać dostęp do treści przeznaczonych dla osób dorosłych.

Pewnym rozwiązaniem w tej sytuacji mogłaby być konieczność zakładania konta przez klientów bezpośrednio w sklepach sieci Żabka przy jednoczesnym wylegitymowaniu się ważnym dokumentem tożsamości. W mojej ocenie, mając na względzie dobro nieletnich, weryfikacja tożsamości nie powinna natomiast odbywać się wyłącznie na przedstawionych przez użytkownika informacjach, ze względu na wysokie ryzyko oszustwa. Sensowne wydaje się, aby weryfikacja opierała się np. na wyodrębnionych informacjach z dokumentów tożsamości przy jednoczesnej weryfikacji, że dokument ten należy do osoby, która się nim legitymuje. Wskazuję przy tym na możliwy udział sztucznej inteligencji, który w opisanym stanie faktycznym byłby możliwy poprzez wideoweryfikację osoby podczas procesu zakładania konta. Weryfikacja wieku poprzez wskazanie daty urodzenia jest jednak dopuszczalna, aczkolwiek w mojej ocenie przy uwzględnieniu dobra nieletnich oraz celu ustawy antyalkoholowej, nie do końca wystarczająca - podsumowuje przedstawiciel kancelarii.